حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری‌ اسلامی ایران در گفت‌وگو با این وبگاه خبری در پاسخ به این که به نظر می‌رسد تحقیقات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران یکی از موضوعات بحث‌برانگیر در احیای توافق هسته‌ای[برجام] است و آیا توافقی برای تعامل با آژانس در مسیری جداگانه نمی‌تواند راه حل این مسئله باشد؟ گفت: ما هیچ مشکلی در همکاری یا تعامل با آژانس نداریم. شما می‌دانید که همکاری ما هنوز ادامه دارد، به ویژه در زمینه موضوعات پادمانی. دوربین‌های آژانس در محل بوده و آن‌ها در حال نظارت بر ما هستند. می‌دانید ما چه کار کرده‌ایم؟ ما دوربین‌هایی را خاموش کرده‌ایم که داوطلبانه موافقت کرده بودیم نصب شوند. ما این دوربین‌ها را به طور داوطلبانه نصب کردیم.

همکاری ایران و آژانس

امیرعبداللهیان ادامه داد: این موضوع هیچ ارتباطی به دیگر نظارت‌های پادمانی ندارد که روی ما انجام می‌گیرد. این کار اقدامی تلافی‌جویانه در قبال قطعنامه‌ای بود که حدود چهار ماه پیش علیه ما در آژانس صادر شد. از نظر ما کار اشتباهی بود که توسط آمریکایی‌ها و سه کشور اروپایی انجام شد. ما وسط مذاکرات بودیم و آن‌ها یک‌باره علیه ایران قطعنامه صادر کردند. ما قطعا همکاری‌مان با آژانس را ادامه خواهیم داد. آژانس سوالاتی درباره سه محل دارد که می‌گوید در آن اورانیوم پیدا کرده است و ما آماده‌ایم به این سوالات پاسخ دهیم.

ما قطعا همکاری‌مان با آژانس را ادامه خواهیم داد. آژانس سوالاتی درباره سه محل دارد که می‌گوید در آن اورانیوم پیدا کرده است و ما آماده‌ایم به این سوالات پاسخ دهیم

وزیر امور خارجه ایران در این راستا بیان کرد: اما ما قویا بر این باوریم که آژانس باید در عین حال رفتار و عملی مطابق اصول فنی داشته باشد. مشکل ما با آژانس این است که آن‌ها سیاسی عمل می‌کنند. بنابراین، اگر آژانس انتخاب کند که فقط روی مسائل فنی تمرکز کند، ما قطعا تلاش خواهیم کرد همکاری‌مان را تقویت و بیشتر کنیم.

او ادامه داد: در سال ۲۰۱۵، چیزی رخ داد. اراده‌ای سیاسی وجود داشت و آن موقع تصمیمی سیاسی اتخاذ شد. بین ایران و سه کشور اروپایی و آمریکا بود و به نهایی شدن برجام کمک کرد. از یک طرف، ما قصد داریم و مشتاقیم که با آژانس همکاری کنیم تا به آن اتهامات و ادعاها پاسخی ارائه بدهیم. از طرف دیگر، ما به اراده‌ای سیاسی نیاز داریم، به همان چیزی که گفتم در سال ۲۰۱۵ بود تا این بار هم وجود داشته باشد.

امیرعبداللهیان درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت: احتمالا می‌دانید که تمامی فعالیت‌های ما، فعالیت‌های هسته‌ای‌مان، حدود ۲ درصد فعالیت‌های هسته‌ای جهان را تشکیل می‌دهد که تمامش در چارچوبی صلح‌آمیز قرار دارد. اما نظارتی که بر ما انجام می‌شود چطور؟ ۳۷ درصد کل نظارت آژانس است. این یعنی پس از آن که تمامی طرفین به برجام بازگردند، ما باز هم باید دسترسی کامل را برای آژانس ایجاد کنیم. منظورم دسترسی‌ای فراپادمانی است.

رییس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین گفت: مسلما، اول باید اتهامات بی‌اساس فعلی که از سوی آژانس در این باره مطرح شده‌اند، برطرف شوند. اما ما باور داریم و قبول داریم برای عملی کردن این، برخی فعالیت‌های فنی باید انجام بگیرد. اما به موازات این، درست مانند سال ۲۰۱۵، اراده‌ای سیاسی باید برای بستن پرونده این اتهامات وجود داشته باشد.

امیرعبداللهیان در پاسخ به این که آیا منظورش این است که آیران آماده همکاری فنی با آژانس برای حل‌وفصل این مسئله است، گفت: مطمئنا.

تضمین‌خواهی ایران در مذاکرات وین

وزیر امور خارجه ایران در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به سوالی درباره موضوع تضمین‌خواهی ایران در مذاکرات وین برای جلوگیری از بدعهدی دولت‌های آینده آمریکا و خروج دوباره از توافق و این که آیا نمی‌توان به موضوع تضمین از زاویه همکاری‌های منطقه‌ای ایران با آمریکا و شرکای منطقه‌ای آن در زمینه مسائل کشورهایی از جمله یمن، لبنان، عراق و سوریه نگاه کرد تا نشانی از حسن نیت و به نوعی تضمینی در این مذاکرات باشد، توضیح داد: وقتی از تضمین صحبت می‌کنیم، در واقع به تجربه‌ای اشاره داریم که در گذشته کسب کرده‌ایم. تصمیم ترامپ برای خارج شدن از توافق، نقض قوانین و مقررات بین‌المللی بود. آن‌چه با آن مواجهیم این است که آمریکایی‌ها به ما می‌گویند نمی‌توانند به جای دولت آتی آمریکا تضمین بدهند.

امیرعبداللهیان ادامه داد: این هم با قواعد و عرف بین‌المللی مغایرت دارد. وقتی چیزی میان کشورهای متعددی امضا می‌شود، به این معناست که فقط بین حکومت‌ها و دولت‌ها نیست؛ بین نظام‌های حاکم در آن کشورها انجام شده است. همکاران من چندین ماه است که مشغول این مذاکرات در وین بوده‌اند. من هم مدام با بسیاری از افراد بر سر چگونگی بازگشت به برجام در تماس و در ارتباطم. هر بار که از تضمین حرفی زده می‌شود، آمریکایی‌ها به ما می‌گویند حداکثر یا بیشترین تضمینی که می‌توانیم به شما بدهیم، تا پایان دولت بایدن است.

او در این راستا مطرح کرد: بنابراین، این چه پیامی به شرکت‌های ما و به افرادی می‌فرستد که پس از اجرایی شدن دوباره برجام، می‌خواهند در ایران سرمایه‌گذاری کنند؟ این پیام را به آن‌ها می‌فرستد که فرصت زیادی برای سرمایه‌گذاری در ایران ندارید. در کنفرانس امنیتی‌ مونیخ که مدتی پیش در آن شرکت کرده بودم، با مدیران شرکت‌های بزرگ اروپایی دیدار کردم. معاون من در امور اقتصادی هم در مونیخ بود. نشستی با بسیاری از شرکت‌های بزرگ غربی، بیشتر اروپایی داشتیم. همگی به ما گفتند که اگر شرایط[پس از بازاجرای برجام] تا مدت کوتاهی دوام بیاورد، ما نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری خوبی در ایران انجام دهیم.

امیرعبداللهیان گفت: در هفته‌های اخیر و در نتیجه پیام‌هایی که میان ما و آمریکایی‌ها رد و بدل شده است، پیش‍‌رفت‌هایی در این زمینه انجام گرفته، یعنی در زمینه تضمین‌ها و مدت توافق‌ها اما هنوز با نقطه ایده‌آل فاصله داریم.

نقش ایران در منطقه

رییس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به این که آیا ایجاد تغییراتی در سیاست‌های منطقه‌ای نشانگر این نخواهد بود که ایران قصد تعامل با حسن نیت دارد، گفت: اول از همه این که ما همیشه در طرف مثبت تحولات منطقه بوده‌ایم. به چیزهایی که در زمینه مبارزه با تروریسم رخ می‌دهد توجه کنید. ما چه کار می‌کردیم و آمریکا چه کارهایی می‌کرد؟ در کارزارهای انتخاباتی آمریکا، یکی از کاندیداها به دیگری گفت، این ما بودیم که داعش را ایجاد کرد. اما این ما[ایران] بودیم که با داعش مبارزه کرد، هم در عراق و هم در سوریه. اگر آن‌ها می‌توانستند این دو کشور را بگیرند، الان منطقه شکل دیگری داشت. اگر آن‌ها در منطقه ما قدرت می‌گرفتند، دیگر هیچ کدام از ایستگاه‌های مترو در اروپا، حتی در آمریکا امن نمی‌بود. بنابراین، ما همیشه از امنیت و ثبات منطقه و کشورهایی که نام بردید حمایت کرده‌ایم.

رییس دستگاه دیپلماسی ایران تشریح کرد: ما همیشه کشورهای منطقه را تشویق کرده‌ایم که با یکدیگر از طریق گفتمان همکاری کنند. ما از روند تشکیل دولت قانونی در عراق حمایت کرده‌ایم. این ما بودیم که تمامی احزاب و گروه‌ها در یمن را تشویق به آتش‌بس کردیم. سیاست آمریکا در افغاستان اشتباه بود. الان که ما صحبت می‌کنیم، پنج میلیون پناهنده افغان در ایران زندگی می‌‎کنند و این نتیجه سیاست‌های غلط آمریکاست. برخی سیاست‌های آمریکا در منطقه غیرقابل درک است. یک روز می‌گویند می‌خواهند حکومت طابان را سرنگون کنند و به این بهانه افغانستان را اشغال کردند. پس از ۲۰ سال، در قطر با آن‌ها[طالبان] مذاکره می‌کنند و افغانستان را به دست طالبان می‌اندازند و الان فقط به عنوان یکی از احزاب حاکم مانند پشتوها در آنجا هستند. طالبان به ما می‌گوید، آمریکا را از افغانستان بیرون کرده است. اما من به آن‌ها گفتم، این شما بودید که در دوحه با آمریکایی‌ها مذاکره کردید و با آن‌ها توافق کردید.

امیرعبداللهیان ادامه داد: ما همیشه در طرف مثبت بوده‌ایم. البته ما همیشه از ابتکارات جدیدی که در راستای تامین صلح و ثبات  منطقه یا کمک به آن باشد، حمایت می‌کنیم به ویژه اگر از سوی سازمان ملل باشد. من هر ماه یا هر ۴۰ روز، با جناب آنتونیو گوترش از سازمان ملل تماس تلفنی دارم و رایزنی می‌کنیم. در حال حاضر، چیزی که ما درباره تضمین‌ها می‌گوییم هیچ ربطی به مسائل منطقه‌ای ندارد. ما در سال ۲۰۱۵ مذاکره کردیم و به برجام رسیدیم. یک هدف بخصوص داشتیم. می‌خواستیم تحریم‌ها ‌لغو شوند. بنابراین، وقتی از تضمین حرف می‌زنیم، به این معناست که تضمین می‌خواهیم تا وقتی به برجام بازگشتیم، رونق اقتصادی‌مان توسط مردم حس شود، ملموس باشد.

ما همیشه در طرف مثبت بوده‌ایم. البته ما همیشه از ابتکارات جدیدی که در راستای تامین صلح و ثبات  منطقه یا کمک به آن باشد، حمایت می‌کنیم به ویژه اگر از سوی سازمان ملل باشد

او تاکید کرد: البته، پیام‌های زیادی میان ما و آمریکایی‌ها رد و بدل شده و هنوز هم می‌شود. من فکر می‌کنم آمریکایی‌ها الان مواضع و منطق ما را به خوبی درک می‌کنند. اما حس می‌کنم آمریکا به دلایل مختلفی به نقطه‌ای نرسیده است که به اندازه کافی برای اتخاذ این تصمیم شجاعت به خرج دهد.

مذاکرات مستقیم با آمریکا

امیرعبداللهیان در پاسخ به این که چرا ایران با آمریکا به طور مستقیم مذاکره نمی‌کند تا این مسائل آخر را حل کند، چرا ایران از مذاکرات رو در رو با آمریکا «می‌ترسد»، گفت: ما از مذاکرات رو در رو با آمریکا نمی‌ترسیم. اما باید احساس کنیم که این کار می‌تواند تغییری در رویه ایجاد کند و این این مذاکرات دستاوردی برای ما در بر داشته باشد، احتمال بدهیم که اتفاق بزرگی قرار است در نتیجه این مذاکرات بیفتد، مسیر و افقی روشن پیش رویمان است. اگر مذاکرات مستقیمی انجام دهیم، باید  سودی برای ما، برای ملت ما در پایان مذاکرات وجود داشته باشد. در نتیجه چنین مذاکراتی، بهترین سناریو این است که فقط تحریم‌های ثانویه لغو شوند. تحریم‌های اولیه و اصلی سر جایشان خواهند ماند. فکر می‌کنم اگر آمریکایی‌ها جدی باشند و حاضر باشند آمادگی و تمایلشان را برای بازگشت به برجام نشان دهند، این پیام‌ها کافی خواهند بود، یعنی پیام‌های شفاهی آن‌ها و برخی پیام‌های کتبی‌شان.

اگر مذاکرات مستقیمی انجام دهیم، باید  سودی برای ما و برای ملت ما در پایان مذاکرات وجود داشته باشد

وزیر امور خارجه ایران گفت: حتی الان در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، ما از آمریکایی‌ها پیام دریافت کردیم که «بیایید مستقیما مذاکره کنیم». با در نظر گرفتن تمام حساسیت‌ها و چیزهایی که در این ۴۰ سال گذشته از آمریکا دیده‌ایم، باید به ما این حق را بدهید که انتظار دستاورد بزرگی از این گونه مذاکرات داشته باشیم. ما در حال حاضر در حال دریافت پیام‌هایی از سوی آمریکا هستیم.

اعتراضات شکل‌گرفته در ایران به دنبال مرگ مهسا امینی

رییس دستگاه دیپلماسی ایران با اشاره به اتفاقات اخیر رخ‌داده در ایران در پی مرگ مهسا امینی و اظهارات مداخله‌جویانه مقامات آمریکایی در این باره گفت: اما به خاطر اتفاقی که اخیرا در ایران افتاد، دختری جان خود را از دست داد و ما همه متاثر شدیم. رییس جمهور من با پدر این دختر صحبت کرد. تمامی شاخه‌های حاکمیت در ایران، از جمله قوه قضائیه، دولت و مجلس تلاش می‌کنند ببیینند چه اتفاقی برای این دختر افتاده است، تلاش می‌کنند حقیقت را آشکار کنند. اما از احساسات پاک مردم ایران استفاده می‌شود. فراموش نکنیم که آمریکا تحریم‌های تازه‌ای در ماه گذشته علیه ایران اعمال کرد. اما الان می‌گویند قصد دارند تحریم‌ها را علیه چیزهایی که به ارتباطات و اینترنت مربوط است، لغو کنند. چرا؟ چون می‌خواهند در امور داخلی ما مداخله کنند. چند سال پیش،  آقای اوباما هم همین اشتباه را مرتکب شد. آقای اوباما نامه‌ای خطاب به بلندپایه‌ترین مقام کشور من نوشت. از دوستی حرف زده بود. از گفتمان و مذاکره. اما اتفاقی در خیابان‌های تهران رخ داد و او یک سخنرانی انجام داد و در امور داخلی ما مداخله کرد. از تغییر حکومت در ایران حرف زد. الان، ما حس می‌کنیم برخی از مقامات و رسانه‌های آمریکایی مردم ایران را تحریک به ایجاد آشوب می‌کنند. می‌دانید که موارد و رخدادهای بسیار بدتری در آمریکا اتفاق افتاده است، ده‌ها مورد. در کشورهای غربی دیگر هم این طور بوده است. درباره بسیاری از آن‌ها حتی تحقیقاتی هم انجام نمی‌شود. بنابراین، برای هر گونه مذاکره با آمریکا، باید شاهد منفعتی در آن باشیم.

امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی دیگر درباره برخی اعتراضات شکل گرفته در ایران به دنبال مرگ مهسا امینی و این ادعا که در این اعتراضات، «بیش از ۵۰ نفر در ایران توسط نیروهای امنیتی کشته شده‌اند»، گفت: پیشنهاد من به شما این است که به ایران سفر کنید تا ببینید در خیابان‌های تهران چه می‌گذرد؛ آزادی بیان، آزادی عمل مردم و همچنین [آزادی] حجاب. مردم حجاب را جوری که دوست دارند رعایت می‌کنند. البته چارچوبی کلی وجود دارد. من مطمئنم خود به خود پاسختان را خواهید گرفت. هر توضیحی که من سعی کنم به شما بدهم، برایتان کافی نخواهد بود، چون شما تا حد زیادی تحت تاثیر برخی افسانه‌بافی‌های رسانه‌های شبکه‌های اجتماعی قرار دارید. آن را تماما باور نخواهید کرد. اما می‌گویم که در ایران دموکراسی کامل وجود دارد. خودتان باید ببینید.

پیشنهاد من به شما این است که به ایران سفر کنید تا ببینید در خیابان‌های تهران چه می‌گذرد؛ آزادی بیان، آزادی عمل مردم و همچنین [آزادی] حجاب. مردم حجاب را جوری که دوست دارند رعایت می‌کنند. البته چارچوبی کلی وجود دارد.

او ادامه داد: وقتی افرادی سعی کردند کنگره را تسخیر کنند، چه اتفاقی در آمریکا افتاد؟ شما سعی کردید کنترل شبکه‌های اجتماعی را، کنترل دسترسی رییس‌جمهورتان به توییتر را در دست بگیرید. چه شد؟ چرا این کار را کردید؟ برای امنیت کشور. اعتراضات صلح‌آمیز حق طبیعی تمام مردم دنیاست. اما کشتار و آتش زدن اماکن مختلف و خشونت چیزیست که هیچ دولتی از آن حمایت نخواهد کرد. بنابراین، هر سوالی از من بپرسید، من آن را به این شکل می‌پرسم که «چرا آن‌ها در آمریکا مانند این عمل کردند و آیا بدتر از کاری بود که ما کردیم؟». بگذارید حرفتان را اصلاح کنم. این افراد توسط نیروهای امنیتی کشته نشده‌اند. بسیاری از آن‌ها توسط اغتشاشگران کشته شدند. [عواملی] سازمان یافته. مانند گروه تروریستی مجاهدین خلق که اعضای آن آزادانه در آمریکا و اروپا زندگی می‌کنند.

او در ادامه این بحث، در پاسخ به این سوال که آیا موافق است که «برای کسانی که خارج از ایران هستند، دیدن این گونه عکس‌ها، دیدن کتک خوردن زنان آزاردهنده است»، گفت: برخی از این عکس‌ها ساختگی هستند. باید بدانید که واکنش آن‌ها[نیروهای پلیس] به اغتشاشگران است. آیا شما اگر کسی بیاید و بخواهد اینجا را به آتش بکشد، آرام و آسوده می‌نشینید؟ باید با آن مقابله کرد. باید به اغتشاشگران به گونه‌ای مقتدرانه پاسخ داد. اما الان می‌توانم به شما بگویم که اوضاع تحت کنترل است. آن‌چه در اولین روز اعتراضات رخ داد، احساسات و عواطف مردم بود. هیچ خودرو یا وسایل نقلیه‌ای آتش زده نشد. غارتی در کار نبود. هیچ بانکی خسارت ندید. اما الان تمامی شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اینترنتی مردم را تشویق می‌کنند که به خیابان‌ها بیایند، آشوب بر پا کنند و حکومت را تغییر دهند. به خاطر مداخله آن‌ها، ابعاد متعدد این رخداد بزرگ‌تر شد و در افکار عمومی گسترش یافت.