از قلم افتادن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و قراردادن وزارت علوم زیرمجموعه کارگروه فرهنگی شورای راهبری دولت چهاردهم، ابهاماتی را در اذهان فعالان زیست‌بوم علم و فناوری به وجود آورده است.

به گزارش خبرنگار مهر، روز سه‌شنبه ۲۶ خردادماه محمدجواد ظریف که از سوی رئیس‌جمهور منتخب به عنوان رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم منصوب شده است، در یک پیام در صفحه شخصی خود در اینستاگرام در مورد روند بررسی و پیشنهاد اعضای هیئت دولت توضیحاتی ارائه کرد.

بر اساس اعلام وی ۵ کارگروه «اجتماعی»، «فرهنگی»، «زیربنایی»، «اقتصادی»، «سیاسی، دفاعی و امنیتی» در شورای راهبری تشکیل شده است. ذیل این کارگروه‌ها کمیته‌هایی برای پیشنهاد وزرا و مسئولین مختلف تشکیل شده است.

به گفته وی «مسئولین و دبیران کارگروه‌ها و مدیران کمیته‌ها تعیین شده‌اند و اعضای بیشتر کمیته‌ها به شورای راهبری جهت تصویب نهایی پیشنهاد شده‌اند».

همچنین نکته قابل توجه این است که در چارت ارسالی از سوی شورای راهبری دولت چهاردهم، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ذیل کارگروه فرهنگی قرار گرفته است و همچنین معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری حضور ندارد.

برای انتخاب معاون علمی ریاست جمهوری عجله‌ای نیست

رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم شب گذشته با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر، درباره عدم حضور برخی معاونت‌ها از جمله معاونت علمی ریاست جمهوری در این چارت گفت: معاونت‌های ستادی به غیر از معاونت زنان فعلاً در دستورکار قرار ندارند و تنها معاونت‌های سازمانی مانند سازمان انرژی اتمی، سازمان محیط زیست و بنیاد شهید در حال حاضر در دست بررسی هستند.

وی ادامه داد: معاونت‌های دیگر را در مراحل بعدی بررسی می‌کنیم ولی معاونتی مثل معاونت پارلمانی شاید سریع‌تر بررسی شوند و برای سایر معاونت‌ها عجله‌ای نیست. فعلاً تمرکز بر سازمان‌ها و وزرا است که باید به مجلس ارائه شوند.

رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم خاطر نشان کرد: اگر قرار باشد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز بررسی شود، می‌تواند ذیل کمیته فرهنگی بررسی شود.

وی با اشاره به برخی انتقادات در مورد نحوه تقسیم‌بندی کارگروه‌ها افزود: تشکیل پنج کارگروه، به صورت سلیقه‌ای بود و می‌توانست بخش‌های دیگر هم داشته باشد.

ظریف در بخش دیگری از صحبت‌های خود تصریح کرد: ما سعی کردیم این روند را شفاف‌تر کنیم البته با توجه به اینکه برای اولین بار است این کار در کشور انجام می‌شود، قبول می‌کنیم که شروعی احتمالاً قدری پرفراز و نشیب خواهیم داشت. همچنین سعی کردیم از روش‌های علمی و مدیریتی برای انتخاب بهترین گزینه استفاده کنیم.

رویکرد رئیس جمهور در ایجاد فرآیندی شفاف و ساختارمند برای انتخاب هیات دولت (اینجا ببینید) موضوعی قابل توجه و بهره‌گیری از نظرات نهادهای مختلف از جمله انجمن‌های علمی (اینجا ببینید) برای مشورت درباره انتخاب وزرا و مسئولین دولت چهاردهم شایسته تقدیر است. با این وجود؛ قرار گرفتن وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ذیل کمیته فرهنگی، عدم حضور کمیته‌ای برای انتخاب معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و همچنین اذعان به این‌که عجله‌ای برای انتخاب این معاونت در کار نیست، می‌تواند کم‌توجهی شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم در مورد حوزه پژوهش و فناوری را در اذهان تداعی کند و این موضوع با رویکرد رییس جمهور و وعده‌های او در دوران تبلیغات ریاست جمهوری مبنی بر تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد (Evidence-based decision making) که بر پایه علم است، تناقض دارد.

از سوی دیگر مقام معظم رهبری نیز همواره به موضوع علم و فناوری از جمله استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان برای حل مشکلات شغلی دانش آموختگان و حرکت دانشگاهیان به سمت پژوهش‌های مسئله محور برای رفع مشکلات جامعه تاکید می کنند.

همه این‌ها در حالی است که امروزه حوزه پژوهش و فناوری یک عرصه مهم و تاثیرگذار در دنیا است و جهان فردا را فناوری‌های نوظهوری مانند کوانتوم و هوش مصنوعی می‌سازند. متخصصان مختلف بارها عواقب عقب افتادن از عرصه فناوری‌های نوین را گوشزد کرده‌اند. عرصه علم و فناوری ایران با وجود دستاوردهای ارزشمندی که به واسطه تلاش‌های بسیار اساتید و پژوهشگران کسب شده است؛ با مشکلات بزرگ و کوچک فراوانی دست به گریبان است که کاهش رتبه علمی کشور، تامین مالی پژوهش، استهلاک زیرساخت‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی، کاهش ارتباطات علمی پژوهشگران، نبود یک نهاد واحد قدرتمند برای ساماندهی عرصه پژوهش پاره‌ای از آن‌ها به شمار می آید.

توجه داشتن به موضوعاتی همچون ترویج تفکر علمی در جامعه، سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر شواهد علمی، توجه به پژوهش و فناوری‌های نوظهور می‌تواند آینده ایران را تغییر دهد. این‌که معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در این چارت از قلم افتاده است و وزارت علوم زیرمجموعه کارگروه فرهنگی در نظر گرفته شده است، دغدغه‌مندی فعالان این زیست‌بوم را نسبت به انتخاب متولی پژوهش و فناوری کشور بیشتر کرده است. امید است که رئیس جمهور با انتخاب فردی از جنس این زیست‌بوم که توانمندی مدیریت این حوزه را نیز دارد این نگرانی را برطرف کند.