به گزارش  روزنامه اخبار کیش از خبرگزاری صداوسیما ، با گشتی در جزیره با ساختمان‌ها و پروژه‌هایی مواجه می‌شویم که علاوه بر برهم زدن توازن بصری، شاهد پتانسیل‌های متعدی هستیم که برای بالفعل شدن نیازمند برنامه ریزی درست و عملیاتی اند.

در سال‌هایی که تب واگذاری زمین در جزیره ۹۲کیلومتر مربعی کیش داغِ داغ بود، کسی به اینکه آیا متقاضیان زمین توانمندی به پایان رساندن طرح‌های خود را دارند یا خیر؟ توجهی نمی‌کرد و برای تامین هزینه‌های سازمان منطقه آزاد کیش یکی از گزینه‌های اصلی، همین فروش زمین بود.
همزمان با روی کار آمدن علی اصغر مونسان، مدیرعامل سابق سازمان منطقه آزاد کیش و وزیر کنونی گردشگری، سیاست فروش زمین کمرنگ شد، اما برای به پایان رسیدن طرح‌های واگذار شده در دوره‌های گذشته، فشاری موثر به مالکان وارد نشد. بسیاری از مالکان یا صرفا برای سودجویی زمین را تحویل گرفته و منتظر بودند تا با گذشت زمان و افزایش قیمت زمین اقدام به فروش آن کنند یا در میانه ساخت و ساز‌ها به دلیل شرایط اقتصادی و افزایش قیمت ها، کار را نیمه کاره رها کردند. تعدادی از طرح‌ها هم مثل پدیده کیش سال‌ها است به دلیل مشکلات پیچیده قضایی روند ساخت و ساز آن متوقف شده و سهامداران آن چشم انتظار آینده نامعلوم این پروژه بزرگ هستند. طرح‌هایی هم هستند که به دلیل ارتباط حقوقی با افرادی مثل بابک زنجانی همچنان بلاتکلیف مانده اند.
طرح‌های نیمه تمام کیش در دوران مدیران عامل: علی اصغر مونسان
در دوران مدیرعاملی مونسان که به گفته خودش بیشتر سال‌های حضور خود در کیش را صرف تکمیل زیرساخت‌های حساسی در حوزه‌های آب و برق و بنادر و فرودگاه‌ها کرده، تلاش آنچنانی برای طرح‌های متوقف شده صورت نگرفت.
مونسان از سال ۹۲تا۹۶ مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش بود. تیم مدیریتی علی اصغر مونسان در جزیره کیش مدعی این هستند که در مقایسه با واگذاری ۹۷۰هزار مترمربعی اراضی در سال۹۱، این میزان در سال۹۴ به ۸۲هزار مترمربع کاهش یافت.

معاونت عمرانی و اقتصادی وقت سازمان منطقه آزاد کیش در دوره مونسان آمار‌هایی در خصوص کنترل قرارداد‌های اراضی واگذار شده ارائه کرده اند که بر مبنای آن، تعداد ۳۹قرارداد به دلیل عملکرد نامناسب در پیشبرد اهداف طرح، فسخ شده و زمین آن به اراضی تحت تملک سازمان منطقه آزاد کیش برگشت داده شده که ارزش ریالی آن‌ها بر اساس نرخ روز ۳۹هزار میلیارد ریال برآورد شده است. 

اقتصاد جزیره کیش که پیش از مدیرعاملی مونسان به دلیل تکیه بر فروش ذخایر وثروت این جزیره که چیزی جز اراضی محدود این منطقه آزاد نیست، دچار حباب تورمی شده و بازار سیاه خرید و فروش در این جزیره برای دلالان داغتر از دیگر نقاط کشور شده بود، چرخشی ۱۸۰درجه را تجربه کرد. آنچه مونسان انجام داد ایجاد درآمد‌های پایدار برای کیش برپایه توسعه صنایع و ظرفیت‌های نوین گردشگری بود.
طرح‌های نیمه تمام کیش در دوران مدیران عامل: محمد ابراهیم انصاری لاری
با پایان یافتن ماموریت مونسان در کیش، نوبت به دوران کوتاه مدت انصاری لاری که سابقه استانداری در بوشهر و فارس، ریاست سازمان ثبت احوال و معاونت وزیر کشور را در کارنامه خود داشت رسید. او تنها ۱۴ماه در کیش ماند و بیشتر برنامه‌های اجرایی او و تیم مدیریتیش معطوف به حل مشکلات اقتصادی بازاریان و در واقع نگاه فرهنگی به فعالیت‌ها در کیش بود. انصاری لاری و تیم اقتصادی خود البته با امضای تفاهم نامه‌هایی زمینه‌های برنامه ریزی برای تکمیل این طرح‌ها را در دوره‌های بعدی هموارتر ساخت. 

امضای تفاهمنامه صندوق مشترک سرمایه گذاری کیش و بانک صنعت و معدن یکی از اقدامات دوران یک سال و دو ماهه انصاری لاری بود که زمینه تامین منابع مالی برای تکمیل طرح‌های نیمه تمام این جزیره را فراهم کرد. بر اساس این تفاهم نامه جذب نقدینگی‌های سرگردان در منطقه آزاد کیش و هدایت آن به چرخه تولید، کسب بازدهی مناسب برای سرمایه گذاران، همکاری در طراحی ابزار‌های نوین تامین مالی با محوریت بازار سرمایه جهت تامین مالی پروژه‌های مستقر در کیش و همکاری‌های مشترک در حوزه فرهنگ سازی و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی بازار سرمایه در جزیره از جمله مفاد این تفاهمنامه بود. محمدابراهیم انصاری لاری در نگاهی بلند مدت تاسیس یک مرکز پولی و مالی ملی، منطقه‌ای و بین المللی در جزیره کیش را متصور بود که نخستین گام تحقق آن، ایجاد یک صندوق سرمایه گذاری مشترک در کیش بود. در دوران محمد ابراهیم انصاری لاری ۴۴درصد از طرح‌های جزیره کیش غیرفعال و ۱۳درصد هم نیمه فعال بودند و بنا بر اعلام محمد رضا سعیدی معاون اقتصادی وقت سازمان منطقه آزاد کیش، ۴۳طرح نیمه تمام و یا غیر فعال عمرانی و اقتصادی احیا شدند.

طرح‌های نیمه تمام کیش در دوران مدیران عامل: غلامحسین مظفری
مظفری در حالی در آذر۹۷ به عنوان آخرین میراث دار مدیران عامل گذشته کیش انتخاب شد، که فشار تحریم‌ها و رکود اقتصادی، او و تیمش را با مشکلات عدیده‌ای در کیش روبرو کرده بود. غلامحسین مظفری در روز معارفه خود پنج محور پاک‌دستی، مردم‌داری، خدمت صادقانه، شفافیت و مشارکت واقعی با بخش خصوصی توانمند را به عنوان سرفصل‌های فعالیت‌های خود در کیش معرفی کرد. نگاهی به بند آخر پنج محور معرفی شده توسط مظفری نشان می‌دهد که او به خوبی به مشکلات طرح‌های مغفول مانده در کیش واقف بود و به همین دلیل قصد داشت همکاری با بخش خصوصی توانمند را جایگزین همکاری با هر بخش خصوصی دیگر کند. 

بررسی سال‌های گذشته و عملکرد مدیران عامل در آن سال ها، تیم عمرانی – اقتصادی غلامحسین مظفری را در حوزه‌هایی مثل تکمیل طرح‌های نیمه تمام، مدیریت پرداخت هزینه‌های جاری سازمان، برنامه ریزی و اجرای طرح‌های زیرساختی موثر اقتصادی، فعال کرد.
۱۵۸طرح نیمه تمام؛ نیاز کیش به کارگروه ویژه
وجود این تعداد طرح نیمه کاره و رها شده که درگیری‌های حقوقی و مالی پیچیده و متعددی را در پیش روی مدیران کیش گذاشته بود و علاوه بر آن، توسعه گردشگری کیش را هم به رکود کشانده، نیاز به تشکیل کارگروهی ویژه داشت تا به صورت تخصصی برای این طرح‌ها چاره اندیشی کند. مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش در بازدید از این طرح‌های متعدد نیمه کاره و رها شده در پاسخ به سوالمان می‌گوید: اعتبار سنجی سرمایه گذارانی که قصد اجرای پروژه‌های عمرانی در کیش دارند حلقه مفقوده‌ای است که عدم توجه به آن مشکلات عدیده‌ای را در کیش بوجود آورده است. مظفری تنها راه حل کم شدن تعدد این طرح‌ها را اجرای کار مشترک و ایجاد فضایی توام با تفاهم و همکاری عنوان کرد.

با مروری بر طرح‌های عمرانی راکد کیش شاهد مسائل پیچیده و چند وجهی هستیم. از طرفی برخی مالکان توانایی پرداخت بدهی‌های مالی خود به علت تاخیر در ساخت را ندارند و از طرفی هم هزینه‌های ساخت به نسبت زمان تحویل، سرعت پیشبرد کار را کند کرده است. همچنین در بسیاری از طرح‌ها به دلیل مشارکت مردمی در ساخت، آورده مردم دیگر کفاف ساخت پروژه‌ها را نمی‌دهد و به همین دلیل درگیری‌ها و مشکلات دیگری به داستان پیچیده طرح‌های ناتمام کیش اضافه شده است.
اتمام این پروژه‌ها نیازمند مدیریت تعهدات مالی صاحبان طرح‌ها به سازمان منطقه آزاد کیش است، به نحوی که در روند اجرای آنها برای سرمایه گذاران، محدودیت یا مشکلی ایجاد نشده و با تفاهم بین دو طرف در خصوص نحوه انجام و پرداخت تعهدات تصمیم گیری شود.

آخرین وضعیت طرح‌های راکد در کیشمجموعه پروژه‌های نیمه تمام در کیش، هم اکنون مساحتی افزون بر ۳میلیون متر مربع معادل چهار و سه دهم درصد از خاک جزیره کیش را شامل می‌شود که بنا به گفته ناصر آخوندی معاون اقتصادی سابق کیش، برای از سرگیری فعالیت و تکمیل این پروژه ها، از ابتدای سال بیش از یکصد جلسه با دو هزار نفر ساعت کار، برگزار شده است. آخوندی با تشریح فعالیت‌های صورت گرفته اعلام کرد: در نتیجه این جلسات برای ۴۵پروژه راهکار‌های مناسب تعیین شده که با تکمیل مستندات و مدارک بخش خصوصی، راه اندازی خواهد شد.

وی اعلام کرد: از مجموع ۴۵پروژه بررسی شده ۱۶پروژه آن مربوط به هتل و مراکز اقامتی است که در صورت راه اندازی این طرح ها، سه هزار اتاق به ظرفیت اقامتی و پذیرش مسافر کیش اضافه می‌شود.

پای صحبت برخی از فعالان اقتصادی
برای بررسی بیشتر مشکلات سرمایه داران و در جریان بازدید مرتضی بانک دبیر شورای عالی مناطق آزاد از طرح‌های جزیره، از فرصت استفاده کرده و با تعدادی از مالکانی که درگیر راکد ماندن طرح هایشان بودند، گفتگو کردم. رضا یکی از آنها است. او در صحبت با من می‌گوید: دیگر کاری به گذشته ندارم، هر چه بود اتفاق افتاده و حالا سرمایه ناچیز ما در خطر است. حالا زمان حمایت‌ها و مشوق‌های عملی سازمان منطقه آزاد کیش برای ادامه طرح‌ها و از همه مهمتر مدیریت، تقسیط و کاهش بدهی‌ها است. این سرمایه گذار تهرانی مثل تعدادی دیگر از سرمایه گذارانی که با آن‌ها گفتگو کردم می‌گوید: بسیاری از این سرمایه گذاران به صورت قانونی زمین دریافت کرده، اما به دلیل مشکلات ارزی، گرانی و بروکراسی‌های پیچیده و متناقض با نظام اداری داخل کشور، نتوانسته اند ادامه دهند، و حالا به جای سخت گیری، نیازمند تحول و تغییری نو هستند تا بتوانند دوباره سرپا شوند. در صحبت با دیگر مالکان بدهکار، آنها عمده مشکلاتشان را انباشته شدن ماهانه بدهی‌ها در نتیجه راکد ماندن پروژه ها، تغییرات مداوم و پیوسته نرخ ارز، افزایش قیمت مصالح، بروکراسی گسترده و جریمه‌های متعدد برای پروانه فعالیت اقتصادی عنوان کردند.

با بررسی آمار‌های ارائه شده توسط سازمان منطقه آزاد کیش پروژه‌هایی را شاهد هستیم که از ۱۵سال پیش هنوز نیمه تمام مانده و سابقه برخی نیز به ۲۰سال می‌رسد. شنیدن صدای سرمایه‌گذار، تسهیل در زمان پاسخگویی برای حل مشکلات، شفافیت، شناسایی مشکلات مشترک و اختصاصی هر یک از طرح‌ها و ارتقای سلامت اداری را می‌توان از مهمترین برنامه‌ها برای پایان دادن به داستان بغرنج پروژه‌های نیمه تمام کیش دانست.

کشیده شدن دامنه مشکلات طرح‌ها به تریبون نماز جمعه
امام جمعه کیش در خطبه‌های نماز جمعه با تاکید بر اینکه کمتر از شش ماه تا پایان عمر دولت باقی مانده گفت: این فرصت خوبی است تا حداقل طرح‌های شروع شده در این دولت، به سامان برسد. حجت الاسلام والمسلمین حسن زاده با اشاره به این مدت زمان تا پایان عمردولت و با بیان اینکه این مدت زمان کم نیست و می‌توان با برنامه ریزی، کار‌های بزرگی انجام داد گفت: مسوولان کیش با مضاعف کردن کار وتلاش جهادی باید خودشان مستقیما بالای سر امور باشند و از مسافرت‌های غیر ضرور در این روز‌های پایانی، اجتناب کنند. 

وی افزود: تکمیل پروژه‌های شروع شده در این دولت و یا مشخص کردن تکلیف آنها، جلوگیری از شتابزدگی در انجام کار‌های در دست اجرا، حفظ بیت المال و جلوگیری از بوجود آمدن حاشیه در جزیره، از مهمترین توصیه‌ها به مسوولان سازمان منطقه آزاد کیش است.

طولانی شدن رویای خانه دار شدنیکی از مهمترین طرح‌های نیمه تمام در کیش را باید پروژه‌های مسکونی جزیره دانست. پروژه‌های عمرانی دامون ساحلی، مجتمع مسکونی فرهیختگان، مجتمع‌های مسکونی شهر آفتاب و پروژه مسکونی رویای کیش از جمله این طرح‌ها محسوب می‌شوند. طرح دامون ساحلی به تنهایی با مساحت ۱۳هزار و ۵۰۰مترمربع درقالب ۳۰۶واحد و مجموعه مسکونی کیش رویای زندگی با مساحت بیش از ۸۲هزار مترمربع و ۸۰۲واحد مسکونی از مهمترین این طرح‌ها است.

على مقدس زاده معاون کنونی عمرانی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد کیش که به تازگی به این سمت رسیده از تعیین تکلیف پروژه‌های نیمه تمام به ویژه طرح‌های مسکونی در جزیره خبر داده و می‌گوید: سازمان منطقه آزاد کیش از سال۹۷ تاکنون در راستای دستیابی به اهداف و سیاست‌های کلان این سازمان علاوه بر به اتمام رساندن برخی از پروژه‌های نیمه تمام در جزیره و مساعدت‌هایی در خصوص رفع مشکلات صدور سند مالکیت، بیش از ۱۱هزار مالک واحد‌های مسکونی و تجاری هم سند‌های املاک خود را دریافت کرده اند. به گفته مقدس زاده پیش از این برخی از پروژه‌های عمرانی به علت نداشتن پایان کار، امکان صدور سند مالکیت برای مالکان واحد‌های تجاری و مسکونی وجود نداشت که با حمایت‌های سازمان منطقه آزاد کیش این مشکل برطرف شده و مالکان واحد‌های مذکور می‌توانند نسبت به دریافت سند‌های مالکیت خود اقدام کنند. مرکز تجاری کیش یکی از پروژه‌هایی است که پس از ۱۷سال پایان کار خود را دریافت کرد و خریداران واحد‌های این مرکز برای دریافت اسناد تفکیکی خود از امنیت خاطر برخوردار اند.

الزام تغییر مشوق‌ها و حمایت‌های مالی و قانونی
بر اساس تحول شیوه‌های تامین مالی در جهان، سازمان منطقه آزاد کیش هم باید با گام نهادن در این طرح‌های نوین به سرعت گرفتن بازگشت پروژه‌های نیمه تعطیل به چرخه فعالیت کمک کند. سرمایه گذاری در قالب اوراق صکوک یکی از اتفاقات خوب مالی است که در کیش هم مورد توجه قرار گرفته و تاکنون از طریق انتشار اوراق صکوک، اعتباری بالغ بر ۳۰۰میلیارد تومان برای تکمیل طرح‌های زیر ساختی و مهم کیش همچون باند‌های فرودگاهی و ترمینالی اختصاص یافته است. 

بنا بر اعلام مسوولان سازمان منطقه آزاد کیش، کاهش هزینه تمدید دوره ساخت، روان سازی برای دریافت مجوز اقتصادی، افزایش مدت اعتبار فعالیت‌های اقتصادی از یک به سه سال در حوزه بازرگانی و بخشیدن جریمه دیرکرد از دیگر اقدامات صورت گرفته برای تشویق صاحبان طرح‌های نیمه تمام است.
خبر کاهش هزینه‌های تمدید مهلت ساخت در جزیره کیش را باید خبر خوبی دانست چرا که یکی از مشکلات عمده سرمایه گذاران طرح‌های عمرانی و اقتصادی نیمه تمام، هزینه صدور مجوز‌های تمدید دوره ساخت بود که حالا با تصمیم جدید سازمان منطقه آزاد کیش، مقرر شده است این هزینه‌ها بر مبنای درصد پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها کاهش یافته تا مشوقی برای سرمایه گذاران و عامل تسهیل کننده فعال سازی طرح‌های غیر فعال باشد.
پیش از این برای محاسبه هزینه تمدید دوره ساخت یک درصد از قیمت زمین در ماه‌های تمدید دوره ضرب می‌شد، اما با روش محاسبه جدید میزان پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین مبلغ تمدید دوره ساخت است و این شیوه هزینه را تا بیش‌تر از نصف کاهش می‌دهد.

از دیگر طرح‌ها چه خبر؟باند جنوبی فرودگاه بین المللی کیش به عنوان یکی از بزرگترین باند‌های فرودگاهی کشور است که سال‌ها است به عنوان یکی از نیاز‌های فرودگاهی کیش مطرح بود و بالاخره عملیات اجرایی آن امسال آغاز شده و تا پایان سال به بهره برداری می‌رسد. به گفته علی عرب مدیرعامل شرکت توسعه بنادر و فرودگاه‌های منطقه آزاد کیش، این باند با ۴هزار و ۳۸۰متر طول و ۷۵مترعرض یکی از بزرگ‌ترین باند‌های فرودگاهی کشور است که با هدف ارتقاء کلاس هوانوردی باند فرودگاه بین المللی کیش به بالاترین کلاس جهانی و رونق صنعت گردشگری کیش در این منطقه ساخته می‌شود. ترمینال جدید فرودگاهی کیش هم که چند سالی است گاهی روند آن سرعت می‌گرفت و گاهی هم یکی دو سالی راکد به حال خود رها می‌شد حالا با شناسایی پیمانکار جدید، روند ساخت آن سرعت گرفته است. مظفری مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش به همراه مرتضی بانک مشاور رئیس جمهور در آخرین بازدید از این طرح بیان کرد: این پایانه پس از فرودگاه امام خمینی دومین پایانه بزرگ فرودگاهی کشور است که با مساحت نزدیک به ۴ هزار مترمربع، ظرفیت پذیرش سالانه مسافر در جزیره کیش را به شش میلیون مسافر افزایش خواهد داد. اسکله ۳۵هزار تُنی کیش هم که امکان پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس پیما را محقق خواهد ساخت از دیگر پروژه‌های زیرساختی در منطقه آزاد کیش است که کار لایروبی آن آغاز شده و هزینه‌های آن ۶۰۰میلیارد تومان برآورد شده است.

بیمارستان نیمه کاره جزیره کیش هم که چندین و چند سال است به حال خود رها شده چشم انتظار فکری نو برای ادامه ساخت یا تغییر کاربری برای تبدیل شدن به ظرفیتی دیگر است. در حوزه ورزش هم که نقش مهمی در جذب گردشگر تخصصی به کیش دارد، ساخت فضای ورزشی به ویژه در حوزه سالن چند منظوره، ورزشگاه تخصصی ورزش‌های ساحلی، توسعه زمین‌های فوتبال، فعال سازی مجموعه سوارکاری، تعیین تکلیف سازه آبی رنگ معروف جزیره کیش که روزگاری قرار بود تبدیل به استخر قهرمانی شود و حالاظرفیتی مناسب برای تبدیل شدن به سالن چند منظوره است، از نیاز‌های ورزشی جزیره بوده که هرچه سریعتر باید فکری عملیاتی به حال آن‌ها کرد. تعیین تکلیف کاخ‌های رها شده در کیش هم که حالا خبر می‌رسد قرار است بازسازی شده و از آن‌ها به عنوان موزه استفاده شود هم اگر در حد حرف باقی نماند، حرکتی مفید خواهد بود.

تحول خلاقانه در تصمیم گیری و تصمیم سازی، لازمه تحقق کیش زیبا
کیش برای بازگشت به رقابت منطقه‌ای با سایر مدعیان گردشگری، باید هوشمند عمل کند. تعیین تکلیف کامل طرح‌های نیمه تمام جزیره یکی از همین تصمیمات مهم و اساسی است که می‌تواند مشکلات و گرفتاری سرمایه گذاران و مدیران سازمان را کم کرده و در آینده‌ای نزدیک حرکت چرخ توسعه زیرساختی کیش را سرعت بخشد. اجازه فعالیت به سرمایه گذارانِ مطمئنِ برنامه محور، یکی دیگر از هوشمندی‌های مدیران سازمان منطقه آزاد کیش باید باشد، تا هم جلوی سودجویی دلالان زمین گرفته شود و هم سرعت به سرانجام رسیدن طرح‌ها افزایش یابد.
طرح‌های خلاقانه، راهگشا و تسهیل گر مالی برای سرمایه گذارانی که واقعا قصد پیشبرد اهداف سرمایه‌ای خود را دارند هم، فرصتی است که می‌تواند از بار مشکلات اقتصادی بکاهد.۱۸۰ روز یا کمتر فرقی نمی‌کند؛ مهم تصمیم سازی برای تحقق مسیری است که بتواند روند حرکت طرح‌های نیمه کاره را سرعت بخشد و آن را محدود به این یا آن مدیرعامل نسازد. طرحی برای کیش باید ترسیم شود که وابسته به تغییرات مدیریتی نبوده و به یکی از محورهایِ اصلیِ حرکت در برنامه ریزیِ بلند مدت برای کیش زیبا تبدیل شود.