یک کارشناس انرژی گفت: با اجرای طرح قیر رایگان در چند سال گذشته بالای ۱۰۰ واحد کوچک قیرسازی احداث شده‌اند که این واحدها متعلق به چهره‌های سیاسی هستند. با قاچاق قیر رایگان ایران، جاده‌های دُبی و دهلی با قیر رایگان ایران آسفالت شوند.

به گزارش روزنامه اخبار کیش از فارس، سید علی حسینی کارشناس نفت و انرژی با اشاره به طرح مجلس برای اعطای قیر رایگان گفت: ۵ سال پیش، قبل از اینکه طرح اعطای قیر رایگان مطرح شود ما تنها دو شرکت قیرسازی در کشور داشتیم. یکی از آنها شرکت پالایش نفت جی است و دیگری شرکت نفت پاسارگاد و فقط این دو شرکت در کشور قیر تولید می‌کردند.

وی ادامه داد: به طور کلی در هر کشوری حدود یک الی دو کارخانه قیرسازی وجود دارد که در مجموعه پالایشی تعریف می‌شوند. یعنی هیچ جای دنیا وکیوم باتوم را از پالایشگاه دریافت نمی‌کنند که به ۵۰۰ کیلومتر آن طرف‌تر ببرند و قیر تولید کنند چون اصلا صرفه اقتصادی ندارد. اما در ایران به دلیل اینکه قیمت‌ها واقعی نیست و حاشیه سود زیادی برای شرکت‌های قیرساز ایجاد شده است این اتفاق افتاده است.

حسینی اظهار داشت: حاشیه سود بعضی از واحدهای قیرسازی اکنون حدود ۵۰ درصد است و میانگین آنها ۳۸ درصد است. قبل از اعطای طرح قیر رایگان به دلیل اینکه مواد اولیه تنها به این دو شرکت داده میشد تنها همین دو شرکت تولید قیر داشتند اما پس از اجرای طرح قیر رایگان، تعدادی از افراد و چهره‌های سیاسی همچون نمایندگان مجلس برای استفاده از این رانت فرصت را مغتنم شمردند و اقدام به تاسیس واحدهای قیرسازی کردند.

* پشت پرده طرح قیر رایگان چه کسانی هستند؟

این کارشناس نفت و انرژی گفت: احداث واحد قیرسازی کار چندان سختی نیست زیرا واحد قیرسازی ساده‌ترین پلنت مجموعه پالایشی و پتروشیمی است. از طرفی بین وکیوم باتوم و قیر هم تفاوت چندانی وجود ندارد، مثلا وکیوم باتوم پالایشگاه بندرعباس خودش قیر ۵۰ درصد است. بنابراین به دلیل حاشیه سود بالا واحدهای قیرسازی، برخی چهره‌های سیاسی مانند نمایندگان مجلس برای اخذ مجوز واحد قیرسازی از وزارت صمت اقدام کردند.

وی افزود: در این بین در ۵ سال گذشته بالای ۱۰۰ مجوز احداث واحد قیرسازی صادر شده است. این کارخانه‌های کوچک قیرسازی با اخذ پروانه بهره‌برداری اقدام به خرید وکیوم باتوم از بورس کالا کردند. از طرفی این چهره‌های سیاسی با وزارت راه نیز چانه‌زنی کردند و در نتیجه پژوهشکده وزارت راه به ۴۰ -۵۰ نفر از این افراد مجوز تامین قیر این وزارتخانه را داد.  لذا پشت پرده طرح قیر رایگان این افراد هستند.

وی تصریح کرد: شما بروید ببینید چه کسانی کارخانه کوچک قیرسازی دارند. همین افراد برای اجرای طرح فسادزای قیر رایگان لابی می‌کنند.

حسینی تاکید کرد: فرض کنید اگر اعطای دو میلیون تن قیر رایگان در مجلس تصویب شود و متوسط قیمت قیر را ۴ هزار تومان در نظر بگیریم، ارزش این میزان قیر ۸ هزار میلیارد تومان می‌شود. در نتیجه با توجه به حاشیه سود ۳۸ درصدی واحدهای قیرسازی حدود ۳ هزار میلیارد تومان رانت نصیب شرکت‌های قیرساز می شود. از این مقدار حدود ۵۰ درصدش به شرکت‌های جی و پاسارگاد میرسد و مابقی آن یعنی چیزی حدود ۱٫۵ هزار میلیارد تومان به شرکت‌های قیرسازی چهره‌های سیاسی میرسد.

* جاده‌های دُبی و دهلی با قیر رایگان ایران آسفالت می‌شود

این کارشناس نفت و انرژی گفت: نکته بعدی درباره طرح قیر رایگان مربوط به تاجران هندی و پاکستانی است. در حال حاضر آنها که در دُبی منتظرند و لحظه شماری می‌کنند که این قیر رایگان توزیع شود. چون بالافاصه که توزیع می شود اینها از طریق دلال‌ها با قیمت‌های خیلی پایین قیر را می‌خرند و به هند و دُبی می‌برند. از این طریق سود کلانی به جیب تاجران هندی و پاکستانی و اماراتی می‌رود. یعنی جاده‌های دُبی و دهلی با قیر رایگان ایران آسفالت می‌شود.

وی توضیح داد: نکته این است که فرض کنید الان قیر رایگان هم قانونش تصویب شد، با چه شرایطی وزارت راه، آموزش و پرورش و مابقی ارگان از چه کسانی می خواهند این قیر را تامین کنند؟ این موضوع باید شفاف شود. همچنین باید شفاف بگویند در دو سه سال گذشته چه شرکت‌هایی قیر رایگان را تحویل وزارت راه داده‌اند و این شرکت‌ها چه حاشیه سودی دارند؟ آیا این شرکت‌ها حاضر هستند صورت‌های مالی خود را افشا کنند؟ با قاطعیت می‌گویم که هیچ شرکت قیرسازی حاضر نیست صورت مالی خود را افشا کند.

حسینی اظهار داشت: من اعتقاد دارم جز شرکت جی و پاسارگاد هیچ کسی نباید مشمول این قانون شود چون اینها وابسته به نهادهای عمومی هستند و سودشان نصیب همه می‌شود. اصولا قیرسازی باید وابسته به پالایشگاه باشد و هیچ جای دنیا به جز ایران قیرسازی بیرون از پالایشگاه نیست. چون  این کار به صرفه نیست . فقط به دلیل رانتی که در ایران وجود دارد، در کشور ما این اتفاق افتاده است که در هر نقطه از کشور واحد قیرسازی تاسیس شده است.

این کارشناس نفت و انرژی در پایان خاطرنشان کرد: اگر قیمت گذاری قیر معقول بود اصلا هیچ واحد قیرسازی خارج از پالایشگاه شکل نمی‌گرفت. فرض کنید نفت جی دارد وکیوم باتوم را با خط لوله می‌گیرد و تبدیل به قیر می‌کند. اگر فردی در ۲۰۰ کیلومتری اصفهان یا تهران واحد قیرسازی داشته باشد باید وکیوم باتوم را با کامیون ببرد. اگر قیمت منطقی بود این کار نمی‌صرفید اما چون الان قیمت غیرمنطقی است برای مافیای قیر صرفه اقتصادی دارد.