گرانی واژه ای است که این روزها به تمام خدمات و کالاهای زندگی سرک کشیده و هیچ شیء، کالا یا خدماتی را نمی توان یافت که با این واژه مأنوس و همراه نشده باشد.از دارو و درمان گرفته تا خوراک و پوشاک، خودرو و ارز و …، این واژه که برخی اوقات انسان را با تمام وجود افسرده می کند گویا قصد ندارد دست از سر ما بردارد و در طول سال های اخیر به یک سربال همیشگی و دنباله دار تبدیل شده است که گویا هیچکس راه حلی برای آن سراغ ندارد.

میوه یکی از صدها قلم کالایی است که گرانی آن به خصوص در ماه های اخیر موجب شده تا مردم برای تهیه آن با مشکلات فراوانی روبرو شوند.

با شیوع کرونا و بالا رفتن قیمت های ارز و دلار که شاید هم در ظاهر ربط چندانی به میوه نداشته باشد باز هم شاهد بالا رفتن قیمت میوه ها در بازار هستیم در صورتیکه همچنان کشاورزان از این افزایش قیمت ها انتفاعی کسب نکرده و حتی برخی به دلیل اینکه قیمت های بسیار پایینی از سوی خریداران پیشنهاد می شوند ترجیح می دهند که میوه ها را برداشت هم نکنند زیرا هزینه برداشت و نگهداری بیش از سودی است که عاید آنان می شود.

گرانی میوه در پایتخت و شهرهای مختلف کشور این روزها صدای مردم را درآورده به حدی که رسانه ها نیز به این موضوع ورود کرده اند و تقاضا برای نظارت های مستمر افزایش یافته است چه رسد به جزیره مرجانی کیش که همواره در این مسئله با مشکلاتی مواجه بوده است.

هزینه خرید، بسته بندی، بارگیری، حمل و نقل جاده ای، دریایی، نگهداری، کارگر، اجاره مغازه، آب و برق و هزینه های جاری زندگی از مسائلی است که به گفته فروشندگان میوه و تره بار موجب می شود تا این محصولات با رسیدن به مغازه های کیش و قرار گرفتن در اختیار مردم گران تر از انتظار باشند.

در جزیره کیش به دلیل محصور بودن در میان آب های نیلگون خلیج فارس و عدم وجود راه ارتباطی با سرزمین اصلی و با توجه به شرایط اقلیمی که موجب شده آب و هوا و خاک جزیره برای کشاورزی و کاشت بسیاری از محصولات مورد نیاز مناسب نباشد راهکاری به جز تهیه این محصولات از سرزمین اصلی وجود نداشته باشد و این مسئله هزینه های سربار بالایی برای افرادی که در این کسب و کار فعال هستند ایجاد کرده و زمینه عرضه گران تر این محصولات نسبت به شهرهای دیگر را به وجود آورده است.

گرانی و گرانفروشی دو مقوله جداگانه

اگر چه همواره باید در نظر داشت که گرانی و گرانفروشی دومقوله جداگانه هستند و با گرانفروشان که همواره به دنبال کسب سودهای نامشروع هستند برخورد شود.

در این روزها که ویروس منحوس کرونا شرایط زندگی را برای همه مردم جهان سخت تر از گذشته کرده است، ساکنان جزیره مرجانی کیش نیز از این سختی ها بی نصیب نمانده و علاوه بر تحمل تمامی مشکلات، بار افزایش قیمت ها به ویژه در ضروری ترین نیازهای زندگی را باید بر دوش بکشند و این مسئله موجب شده تا سبد خرید بسیاری از خانواده های کم درآمد بیش از هر زمان دیگر خالی از محصولات مهم مورد نیاز بدن مانند میوه و تره بار باشد، محصولاتی که قبل از همه در صورت بروز مشکلات اقتصادی از سبد نیازهای خانواده حذف می شوند.

در روزهای گذشته شاهد پلمپ چند واحد متخلف میوه فروشی و سوپر مارکت به دلیل گرانفروشی بودیم که در راستای دریافت توضیحات کاملتر با علی امیدی مدیربازرگانی معاونت اقتصادی سازمان منطقه آزاد کیش گفتگو کردیم.

وی در خصوص گرانی میوه ها به ویژه میوه های تابستانه در جزیره کیش با اشاره به قیمت برخی میوه های تابستانه در شهرهای مختلف مانند تهران و شیراز که مبدأ اصلی خرید محصولات میوه و تره بار جزیره کیش هستند اظهار کرد: با توجه به اینکه تنوع میوه های تابستانی بسیار زیاد است قیمت های این میوه ها نیز تفاوت زیادی با هم داردند.

مدیر بازرگانی سازمان با بیان اینکه میوه ای مانند زردآلوی شیراز در تهران در میدان میوه و تره بار که به صورت عمده ای فروخته می شود با سه قیمت ۱۵ هزار تومان، ۲۲ هزار تومان و ۲۸ هزارتومان به دلیل نوع، مرغوبیت و کیفیت میوه عرضه می شود.

وی ادامه داد: نوع دیگری از زردآلو( زردآلوی کاشان) در همین بازار با قیمت های ۴ هزار تومان، ۶ هزار تومان و در نهایت ۸ هزار تومان عرضه می شود که تفاوت قیمت در یک میوه به خوبی نشان می دهد که تنوع قیمت دلایل ویژه و خاص خود را دارد.

امیدی با اشاره به اینکه برخی از شهروندان قیمت میوه در میوه فروشی های جزیره کیش را با قیمت میوه در بخش هایی از کشور که تولید کننده محصولات بوده و یا میادین عرضه میوه و تره بار تهران یا شیراز مقایسه می کنند که قیاسی مع الفارق است افزود: میوه فروشی های جزیره کیش باید با میوه فروشی های دیگر مناطق آزاد که شرایط مشابه کیش را دارند مقایسه شوند نه میادین عرضه میوه و تره بار یا میوه فروشی هایی که در کنار مکان های تولید محصولات میوه و تره بار قرار دارند.

وی با بیان اینکه میوه تا رسیدن به جزیره کیش هزینه های سربار بالایی دارد توضیح داد: میادین میوه و تره بار در شهرهای سرزمین اصلی روزانه میوه های مورد نیاز خود را تهیه کرده و به صورت تازه ارائه می کنند ضمن اینکه بسیاری از هزینه های مترتب برای تهیه میوه در جزیره کیش را ندارند اما در جزیره هر میوه فروشی در صورت داشتن امکانات بسیار خوب و مناسب هم در نهایت هفته ای دو یا سه بار می تواند میوه و تره بار را از مبدأ تهیه و به جزیره وارد کند که البته هزینه های انبارداری و سردخانه نیز به دیگر هزینه ها افزوده می شود.

مدیربازرگانی سازمان منطقه آزاد کیش با بیان اینکه میوه و تره بار باید مسیر طولانی زمینی را طی کند تا به جزیره کیش برسد به همین دلیلی ضایعات بسیاری دارد ادامه داد: خرید میوه از مبدأ توسط یک خریدار، بسته بندی، هزینه های کارگر برای بارگیری، هزینه کامیون، هزینه کاپوتاژ( حمل و نقل دریایی)، هزینه های تخلیه و سردخانه، نگهداری، کارگر مغازه، اجازه مغازه، آب و برق از جمله هزینه هایی است که از مبدأ تا مقصد و رسیدن بار به دست مشتری وجود دارد.

وی تاکید کرد: با توجه به اینکه میوه های تابستانه، میوه های آبداری هستند که به واسطه طولانی بودن مسیر مبدأ تا مقصد بخشی از آب خود را از دست می دهند ضمن اینکه مسیر طولانی و تکان های مسیر موجب می شود که ضایعات میوه ها بالاتر برود در نتیجه حدود ۲۵ درصد از محصول تا رسیدن به مقصد دچار آسیب شده و هزینه های آن نیز به دیگر هزینه های سربار میوه و تره بار افزوده می شود که تفاوت قیمت بالایی را نسبت به مبدأ به وجود می آورد.

امیدی تاکید کرد: ضمن اینکه با تمام تفاسیر گفته شده ما به صورت مستمر با میادین میوه در مبادی اصلی تهیه میوه جزیره در ارتباط بوده و قیمت ها را رصد می کنیم و با در نظر گرفتن تمام شرایط قیمت گذاری کرده و به میوه فروشی ها اعلام می کنیم و درصورتیکه خارج از قیمت های اعلام شده شاهد فروش محصولات باشیم با اینگونه افراد برخورد قانونی می شود همانگونه که از ابتدای سال تاکنون بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ مورد بازرسی از صنوف صورت گرفته و ۱۵ مورد پلمپ به دلیل گرانفروشی، عدم رعایت پروتکل های بهداشتی، نداشتن مجوز، پاک کردن قیمت های درج شده روی کالاها و یا عدم درج قیمت های اعلام شده از سوی واحد نظارت و تنظیم بازار مدیریت بازرگانی معاونت اقتصادی سازمان منطقه ازاد کیش صورت گرفته است.

بازرسی  و نظارت های مستمر ادامه دارد

وی همچنین با بیان اینکه هزینه های حمل هوایی نیز برای میوه و تره بار در هر کیلو ۳ تا ۶ هزار تومان تمام می شود افزود: با توجه به اینکه برخی میوه ها به دلیل طولانی بودن مسافت باید توسط مسیرهای هوایی ارسال شود مشمول هزینه های حمل بالایی در هر کیلو می شوند که بر قیمت میوه ها تاثیر می گذارد.

مدیربازرگانی سازمان منطقه آزاد کیش تصریح کرد: با توجه به تمامی شرایط بازرسان این مجموعه به طور مستمر در سطح شهر حضور داشته و علاوه برآن در صورت ارائه هر گونه شکایت از سوی مردم به آن ها رسیدگی کرده و با متخلفان و گرانفروشان برخورد می کنند و در این رابطه هیچگونه مماشات و چشم پوشی ندارند.

وی با تاکید بر اینکه گرانی با گرانفروشی متفاوت است افزود: گرانی های موجود به دلایل مختلف به وجود می آید که در تمام کشور نیز شاهد این تفاوت قیمت ها در کالاها هستیم اما گرانفروشی به دلیل سودجویی برخی افراد فرصت طلب ایجاد می شود که با تمام قدرت با آن برخورد می کنیم اما باید مردم در یک قیاس عادلانه قیمت ها را با موارد مشابه بسنجند.

امیدی در رابطه با وعده ایجاد بازار میوه و تره بار توسط سازمان منطقه آزاد کیش که بارها در خبرهای مختلف به آن اشاره شده است نیز اظهار کرد: این مسئله توسط مسئولان دیگری در سازمان منطقه آزاد کیش مورد بررسی و پیگیری قرار می گیرد و با حوزه مدیریت بازرگانی ارتباط ندارد.

وی تاکید کرد: بی تردید مسئولان سازمان همواره به دنبال راهکارهایی هستند که شرایط زندگی برای کیشوندان و گردشگران مناسب بوده و شهروندان با کمترین دغدغه و مشکلات مواجه باشند.

گرانی میوه یکی از مسائل و مشکلاتی است که درتمام شهرهای کشور مردم با آن روبرو هستند حتی در شهرهایی که تولید محصولات کشاورزی در آن به وفور دیده می شود و البته مردم و مسئولان دلایل مختلفی را برای آن بیان می کنند؛ در این رابطه در خبرهای مختلف از دیگر رسانه های کشور نیز شاهد هستیم که در یک مقایسه گفته شده است« گزارش میدانی نشان می‌دهد به رغم اینکه در سال‌های قبل، مردم برای خریدی ارزانتر، بازار‌های میوه و تره بار را به خرده فروشی‌های سطح شهر ترجیح می‌دادند، امسال در ۲ ماه اخیر، قیمت میوه در بازار میوه و تره‌بار نیز رشد چشمگیری دارد. با شیوع کرونا برخی تولیدات پرتقاضا مانند مرکبات، افزایش قیمت زیادی داشت و این افزایش قیمت در بازار میوه و تره بار هم مشهود بود حتی میوه‌هایی مانند لیموشیرین یا لیموترش در میادین نایاب شد و مردم برای خرید آن‌ها ناچار به مراجعه به مغازه‌ها بودند. در میادین میوه و تره بار اکنون تقریباً تمام میوه‌ها و بخصوص نوبرانه‌ها افزایش قیمتی بیش از ۲۰ درصد نسبت به سال قبل دارند.

مقایسه افزایش قیمت انواع میوه در یک سال در سرزمین اصلی

مقایسه قیمت انواع میوه در هفته اول تابستان ۹۸ و هفته اول تابستان ۹۹ در بازار‌های میوه و تره بار نشان می‌دهد در این مدت لیموتُرش ۱۰ درصد، آلبالو ۱۳ درصد، موز ۱۴ درصد، آناناس طلایی ۲۰ درصد، سیب گلاب ۲۱ درصد و توت فرنگی ۲۲ درصد رشد قیمت دارد.

اما مشاهده میدانی ما نشان می‌دهد قیمت‌ها در خرده فروشی‌ها بیش از ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته رشد دارد و در حال حاضر در خرده فروشی‌ها متوسط قیمت هر کیلو توت فرنگی، ۳۴۸۰۰، گوجه سبز ۲۸، طالبی ۱۱۵۰۰، آلبالو ۴۵۸۰۰، گیلاس ۵۸۵۵۰، هلو ۲۵۰۰۰ و زردآلو ۶۰ هزار تومان است.

البته قیمت میوه در حالی افزایشی بیش از توان خرید بیشتر شهروندان را دارد که متولیان بخش تولید تأکید دارند تولید میوه با بارش‌های مناسب، افزایش داشته است.

کرونا جابه‌جایی کارگران را محدود کرد

سیدرضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، بخشی از گرانی میوه را به‌دلیل هزینه‌های تورم زای تولید می‌داند.

به گفته نورانی، هزینه بسته بندی، حمل و نقل و دستمزد کارگران چندبرابر شده است. او می‌افزاید: دستمزد کارگر از ۷۰ هزار تومان به ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزارتومان به‌صورت روزمزد رسیده است. مثلاً سال‌های قبل بسیاری از کارگران برای میوه چینی از استان‌هایی به استان‌های تولید‌کننده می‌رفتند، اما کرونا جابحایی را محدود کرده و کارگران به خاطر کرونا جابه‌جا نمی‌شوند، علاوه بر آن هزینه‌های درمان هم افزایش یافته است که این موارد بر دستمزد نهایی کارگران اثر دارد.

کمبود میوه‌های مرغوب

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، تأثیرات آب و هوایی و سرمازدگی را علت دیگر افزایش قیمت میوه دانسته و می‌گوید: تولید میوه‌های هسته دار مانند زردآلو، آلو و هلو به‌خاطر بارندگی صدمات زیادی دید و کنه روی بیشتر زردآلو‌ها را خورده است. به همین دلیل شاید میوه‌های درجه دو و سه قیمت کمتری داشته باشند، اما میوه‌های درجه یک و مرغوب به‌خاطر کمبود افزایش قیمت زیادی دارد. زردآلو سال گذشته در عمده فروشی‌ها هر کیلو ۱۴ هزار تومان بود، اما امسال قیمت عمده فروشی آن ۲۲ هزار تومان است. تگرگ و برخی آفات تولید سیب را تحت تأثیر قرار داده و احتمالاً در نیمه دوم سال تولید سیب به یک دوم برسد.

کاهش قیمت صیفی جات

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، با اشاره به قیمت صیفی جات هم می‌گوید: قیمت صیفی جات هنوز به قیمت معمول خود نرسیده است، اما انتظار داریم قیمت صیفی جات با شروع برداشت در بیشتر استان‌ها، به قیمت‌های معمولی برسد.

اما نورانی می‌گوید: قیمت از عمده فروشی تا خرده فروشی‌ها تغییر زیادی دارد و این به‌دلیل نبود نظارت بر بازار عرضه است. قیمت میوه‌ها در خرده فروشی‌ها متغیر است و به نظر می‌رسد هر مغازه یک قیمت متفاوت دارد و در بازار قیمت میوه یکسان نیست. البته قیمت‌ها در بازار میوه و تره بار شهرداری‌ها متعادل‌تر است و به همین دلیل ۶۵ درصد از خرید مردم در این بازار‌ها انجام می‌شود. چون عموم مردم از این بازار‌ها خرید می‌کنند عرضه میوه در آن شامل میوه‌های درجه یک و با کیفیت بالا نیست، چون عرضه این نوع میوه قیمت را در میادین بالا می‌برد.

صادرات، علت افزایش قیمت نیست

برخی شهروندان که برای خرید میوه به بازار آمده‌اند و از قیمت‌ها گله دارند، علت افزایش قیمت را صادرات میوه می‌دانند. اما رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، این گمانه را نادرست می‌داند. به گفته نورانی ۳ درصد تولیدات صادر می‌شود، اما ۳۰ درصد تولید میوه ضایعات داریم. او معتقد است اگر ضایعات کم شود قیمت‌ها متعادل‌تر می‌شود. او صادرات را عامل اشتغالزایی می‌داند و می‌گوید: ۴۰ تا ۵۰ درصد ضریب اشتغال مربوط به کشاورزی و صنایع تبدیلی است و صادرات نیروی محرک تولید و اشتغالزایی است. اگر صادرات متوقف شوند مشکلی که برای پیاز، سیب زمینی و هندوانه داشتیم برای کل تولیدات پیش می‌آید و تولیدات تبدیل به ضایعات می‌شود.

به گفته نورانی هزینه صادرات هم افزایش یافته و قیمت کانتینر‌های یخچال دار نسبت به اردیبهشت ۲ برابر شده است. او همچنین به مشکل صادرکنندگان برای بازگرداندن ارز اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌خاطر مسائل بانکی جابه‌جایی ارز و انتقال آن به داخل مشکل شده است.

تقاضا بالا رفت

علی اکبرخانی، فعال صنعت بسته‌بندی و عرضه میوه در بخش خصوصی می‌گوید: برخلاف تصور عامه که کرونا را باعث کاهش تقاضا می‌دانند، اما با شیوع کرونا تقاضا برای میوه بیشتر شده است، چون به گفته او مردم هزینه‌هایی که برای مسافرت، رفت و آمد، رفتن به رستوران یا تفریحات دیگر می‌پرداختند، الان برای خرید میوه یا کالا‌های خوراکی دیگر هزینه می‌کنند.

این فعال بخش خصوصی، فضای بازار‌ها و التهاب افزایش قیمت‌ها را بر بازار میوه هم اثر‌گذار می‌داند و می‌گوید: هزینه‌های حمل و نقل و بسته‌بندی جزء لاینفک قیمت نهایی میوه است. در حال حاضر این هزینه‌ها افزایش یافته و قیمت سبد و کارتن برای بسته‌بندی میوه چندبرابر شده است. او همچنین وجود حلقه‌های واسطه‌ای فراوان، از تولید تا مصرف را علت دیگر افزایش قیمت میوه می‌داند. به گفته اکبرخانی، همچنین ۴ برابر شدن قیمت سم و کود وقطع ارز ۴۲۰۰ تومانی این دو نهاده بر افزایش قیمت نهایی میوه اثر مستقیم دارد.

کاهش قیمت‌ها در روز‌های آینده

محمدعلی مصطفی لو، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی باغبانی هم با تأیید افزایش قیمت نهاده‌های تولید، مانند سم و کود، هزینه کارگر وهزینه‌های حمل و نقل و بسته بندی، می‌گوید: افزایش قیمت عوامل تولید موجب افزایش قیمت میوه بویژه میوه‌های نوبرانه شده است. اما مصطفی لو با اشاره به بارش‌های خوبی که داشتیم، می‌گوید: بارش‌ها موجب افزایش تولید شده است. تازه چند روز از فصل تابستان گذشته و با شروع فصل گرما و برداشت میوه، حتماً در روز‌های آینده شاهد کاهش قیمت میوه خواهیم بود.

با توجه به تمامی مطالب ارائه شده، همچنان انتظار می رود مسئولان و مدیران جزیره کیش به وعده هایی که در طول چند سال اخیر برای ایجاد یک مرکز فروش میوه و تره بار توسط سازمان منطقه آزاد کیش داشته شده است عمل کنند و یا با ارائه تسهیلات به کسانی که می توانند در این عرصه ورود کنند شرایط عرضه میوه و تره بار و دیگر محصولات از این دست را به قیمت مناسب تر فراهم سازند زیرا بدون ورود سازمان به عنوان بخش حاکمیتی به این مسئله مشکل همواره باقی خواهد ماند و بیش از همه اقشار کم درآمد و آسیب پذیر در این وادی گرفتار می شوند.