به گزارش  روزنامه اخبار کیش از ایرنا، دکتر ریتا مشتاق زاده استاد دانشگاه در نشست آنلاین اداره امور زنان سازمان منطقه آزاد کیش با اشاره به اکتسابی بودن مهارت های زندگی افزود: از سده های گذشته پژوهشگران به دنبال مطالعاتی در صدد پاسخ به چرایی تفاوت واکنش افراد در شرایط یکسان برآمدند. آنها در نتیجه این مطالعات تحقیقاتی متوجه شدند مهارت های زندگی مثل هوش انتسابی نبوده بلکه اکتسابی و قابل یادگیری است. مهارت های زندگی به فرد کمک می کند رفتار و عکس العمل مناسب داشته و بتواند خودرا بشناسد یا اعتماد سازی کند تا تصمیمات بهتری بگیرد. هر فرد از مهارت های متفاوت وخاصی برخوردار است که در صورت استفاده درست از آنها در شرایط بحرانی و حل مساله آسیب های کمتری را متحمل شده و انعطاف پذیری بهتری خواهد داشت و تهدید را به فرصت تبدیل می کند که همین، مهارت زندگی است. سازمان بهداشت جهانی حدود دو دهه است مهارت های زندگی را به ۱۰ دسته تقسیم کرده و در قالب بسته‌ای برای کشورهای مختلف ارسال کرده است. این سازمان همچنین از کشورها خواسته با زبان و فرهنگ جامعه خود، این مهارت ها را ترویج کنند.

وی بر مساله خوداگاهی به عنوان بخش اساسی این دسته بندی تاکید کرد و گفت: خود آگاهی به عنوان پایه و اساس مهارت زندگی از سن ۱۸ ماهگی آغاز می گردد. در این سن کودک خودش را مجزا از محیط و دارای هویت مستقل می بیند و درست در همین مرحله خودآگاهی شکل می گیرد و ما با شناخت این خودآگاهی می توانیم توانمندی ها و ضعف های خود را شناخته و برای آنها به دنبال راهکار و بر احساسات خود کنترل بیشتری داشته باشیم.

مشتاق زاده به مکمل بودن ابعاد مهارت های زندگی در روند یک تصمیم گیری و حل مساله درست اشاره کرد و گفت: بخش دیگر مهارت زندگی بحث ارتباطات و رابطه بین فردی موثر است. انسان موجودی است اجتماعی و هرگز  نمی تواند به تنهایی زندگی کند زیرا حال او در ارتباط با دیگران خوب می شود. بنابراین این اصل یادگیری مهارت ارتباطی ضرورت دارد. باید تاکید کرد که اولین دروازه ورود به ارتباط موثر، همدلی با تعریف درک احساسات افراد است و می توان آن را شاه کلید ارتباط موثر دانست.

وی از « نه گفتن» به عنوان یک مهارت یاد کرد و افزود: حوزه بعدی جرات مندی و ابراز وجود است که در اصطلاح جامعه به آن مهارت نه گفتن می‌گویند. جرات مندی به این معناست که فرد آنچه حق خود می داند را در کمال ادب و احترام و بدون زیر پا گذاشتن حق دیگران بخواهد. جرات مندی دفاع از حریم شخصی یا حریم اعتقادی و فکری و هم چنین حریم ارزشی بدون زیر پا گذاشتن حق دیگران و توهین به انها است. نکته مهم و مغفول مانده در مساله جرات مندی در جامعه که باعث ایجاد آسیب های اجتماعی شده، مهارت «نه شنیدن» است. ما علاوه بر یادگیری نه گفتن باید آستانه تحمل نه شنیدن را در خود بالا ببریم. بسیاری از اتفاقات ناگوار در جامعه مانند اسید پاشی نتیجه عدم تحمل نه شنیدن است. 

وی در ادامه افزود: از حوزه های دیگر مهارت زندگی تفکر خلاق است . ما در زندگی دایما با مسایل مختلف روبرو می شویم و باید در دنیای سرعت و ارتباطات بتوانیم مسایل و مشکلاتمان را حل و استرس هایمان را کنترل کنیم. تفکر خلاق باعث می شود تا ما برای مشکلات خود ایده داشته و به دنبال راه حل باشیم و بدانیم هر مشکل و یا مساله ای تنها یک راه حل ندارد و به کمک تفکر خلاق می توانیم راه حل های مختلف خلق کنیم.

مرحله بعد تفکر نقاد است که البته منظور کوبیدن دیگران و یا انتقاد نیست. بلکه تجزیه و تحلیل راه حل هایی است که به ذهن رسیده و ما باید آنها را به دو دسته مفید و سودمند و و غیر مفید تقسیم و آنها را آنالیزکنیم . بنابراین تفکر نقاد بر عکس باور غلط در جامعه اثبات نظر فرد و کوبیدن نظر دیگری نیست. بلکه پیشنهاد نظر و راه حل و تحلیل آن و مناسب سازی با شرایط خود و مساله مورد نظر است. در نتیجه اگر راه حل مناسب نبود جرات مندانه آن را رد خواهیم کرد.

مشتاق مهارت بعدی را مهارت تصمیم‌گیری دانست و گفت: این که کدام راه حل را انتخاب کنیم و البته در کنار آن باید مسوولیت تصمیم را بپذیریم . بنابر این هر زمان انتخاب پیش می آید ما باید مسوولیت ان انتخاب را بپذیریم. و نباید به دنبال علتی برای تصمیم خود باشیم. اگر ما به مهارت های قبلی یعنی مدیریت استرس و هیجانات خود دست پیدا کنیم می توانیم با سلامت و آسیب کمتر از مراحل مهارت زندگی عبور کرده و کنترل زندگی خود را دست گیریم و در نهایت بهترین و مناسب ترین تصمیم را برای زندگی خود بگیریم.

این استاد دانشگاه پیام نور در انتها بر مسوول بودن در قبال احساسات و هیجان و تصمیمات زندگی خود تاکید کرد و گفت: کمتر خود را قربانی شرایط بدانیم و به تقویت مهارت های اکتسابی زندگی دست پیدا کنیم. این مهارت ها در همه افراد وجود دارد اما نکته مهم هدایت و تقویت آنها است که باید متناسب با سن و جامعه مدرن امروزی آن را در خود پرورش دهیم. ما باید مانند فرزندی که او را در مقابل بیماری ها واکسینه می کنیم برای آسیب های اجتماعی نیز پیشگیری داشته باشیم و مهارت زندگی را برای شناخت بیشتر خود و مسایل احتمالی در نظر بگیریم.